Leesvoer

Publicaties

Corporate Real Estate Management

Integrating organisational, individual, and user values and needs luidt de subtitel van deze Engelstalige opvolger van het boek Huisvestingsmanagment. Volledig geactualiseerd, nieuw vormgegeven en verkrijgbaar als e-book.

 

Woplace Management wordt volwassen!

Na dertig jaar professionalisering van ons vakgebied is nu echt een nieuwe fase is aangebroken, zop bevestigen de uitkomsten van de eerste BNW Index. Wat maakt deze fase anders en wat vraagt dat van ons? Voor veel professionals en teams is het nú het moment hun competenties te versterken.

Dit artikel is opgenomen in het BNW Index rapport

De spreadsheets voorbij

Ingrepen in huisvesting gaan vaak gepaard met forse investeringen. Een businesscase moet inzicht geven in een gezonde verhouding tussen kosten en baten. Maar welke kosten en baten worden precies meegenomen? En wat is gezond? Professionalisering van het vakgebied vraagt om verbreding van de scope – op weg naar een integrale en waadengerichte businesscase.

Round Table: De businesscase van de werkomgeving

Een goede businesscase gaat ‘beyond financials’. Echter: Hoe maak je de afweging tussen waarden onderling, welke stakeholders betrek je erbij en tot op welk detailniveau ga je? En misschien wel de grootste uitdaging: hoe ontwikkel en implementeer je een businesscase in een continu veranderende context?

Van wie is de werkomgeving?

Met het flexibiliseren van de werkplekken op kantoor dreigt elke vorm van psychologisch eigenaarschap van gebruikers te worden uitgebannen. Daar gaan we spijt van krijgen, want tegelijk met de lastige kanten verdwijnen ook belangrijke voordelen. Hier volgt een pleidooi voor ‘echte’ gebruikersparticipatie en een heldere zonering. Daarmee krijgt eigenaarschap een vorm die meerwaarde biedt én beheersbaar is.

De toekomst van het (samen) werken

Benieuwd naar de toekomst van het (samen)werken? En naar de omgevingen die daar bij horen? Dat waren ook alle deelnemers aan dit ontwerpend-onderzoeksproces o.l.v. onze Rijksbouwmeester. Mijn bijdrage is te vinden in het eindrapport (v/a p. 36).

The role of individual differences in flexible ways of working

Knowledge workers are increasingly eager to, able to, and allowed to work flexibly with regard to time, place and tools. Time-spatial job crafting is central to creating Person-Environment (P-E) fit in this context, implying that personal needs and abilities – which typically differ across workers – should be aligned to the flexible work environment by developing divergent personal work styles.

Asynchroon werken: de voordelen en hoe daar te komen

Hybride werken werkt tot op zekere hoogte. We werken inmiddels bijna allemaal plaatsonafhankelijk. Tijdonafhankelijk echter nog bijna niet. Dat beperkt de ruimte voor eigen regie en solowerk. Het patroon doorbreken en asynchroon gaan werken is geen eenvoudige transitie, maar wel één die zorgt voor effectievere en efficiëntere bijeenkomsten dankzij betere voorbereiding én meer eigen regie over de resterende werktijd.

Huisvestingsmanagement; Van strategie tot exploitatie (3e druk)

Huisvestingsmanagement gaat over strategisch huisvestingsbeleid, doordachte locatiekeuzes, het managen van de vastgoedportefeuille, en op gebouwniveau over een optimale indeling en inrichting van ruimten, facilitaire middelen en diensten. De huisvestingsmanager heeft daardoor te maken met veel verschillende spelers en belangen, architectonische, functionele, technische en financiële aspecten, kansen en risico’s. 

Huisvestingsmanagement: integratie van waarden, behoeften en belangen

Een belangrijke rode draad in de derde druk van Huisvestingsmanagement is de breder wordende scope van het vakgebied. De huisvestings-professional wordt steeds meer een verbinder die, vanuit een helicopterview, met de juiste kennis en vaardigheden, verschillende invalshoeken verenigt. We lichten er voor dit artikel enkele onderwerpen uit, die het belang van integratie van verschillende waarden, behoeften en belangen onderstrepen.

On workers' fit with activity-based work environments (proefschrift)

Of je de opkomst van activiteitgerelateerde flexplekken moet vrezen of toejuichen, hangt af van je werk, je psychologische behoeften en je gedragspatronen. De inzichten uit dit promotieonderzoek kunnen in de praktijk worden gebruikt om de werkomgeving beter af te stemmen op de uiteenlopende behoeften binnen een organisatie. De belangrijkste verbeterpunten betreffen de ondersteuning van concentratiewerk.

Drie routes naar gezond werkgedrag

De Innovatiewerkplaats Healthy Workplace werkt sinds 2017 aan een missie: de gezondheid van kantoorwerkers en hun organisaties bevorderen via hun werkomgeving. Gezond gedrag faciliteren is een basisvoorwaarde, maar beslist nog geen garantie voor succes. In dit artikel wordt laten zien hoe de werkomgeving ook kan bijdragen aan het stimuleren en aanleren van gezond gedrag.

CREM maturity model

Het model van Joroff et al., met vijf stadia in de ontwikkeling van corporate reals estate management, vormt al meer dan 25 jaar een bruikbare leidraad voor het vakgebied. In dit artikel wordt het model toegelicht en uitgebreid met een zesde ontwikkelingsstadium: de ‘business and user strategist’ – de huisvestingsprofessional die een organisatie- én mensgerichte werkomgeving creëert.

Het hedendaagse kantoor: de praktijk en haar blinde vlekken

Het kantoor heeft in de afgelopen decennia een metamorfose ondergaan. Het heeft zich ontwikkeld tot een dynamisch knooppunt van fysieke en digitale interacties. Deze ontwikkeling roept nieuwe vragen op, die aandacht van managers vereisen. In een beschouwend artikel nemen de auteurs enkele daarvan onder de loep.

Perceived fit and user behavior in activity-based work environments

In the current study, experience sampling data were used to examine how perceived fit in activity-based work environments is related to user behavior (i.e., the use of work settings and setting-switching). To optimize workers’ perceived fit, it seems to be particularly important to facilitate and stimulate the use of closed work settings for individual high-concentration work.

Perceived fit in activity-based work environments

Flexibility in use

De tevredenheid over activiteitgerelateerde werkomgevingen valt vaak tegen. Onderzoek suggereert dat werknemers niet vaak of helemaal niet van plek wisselen. In hoeverre is hun wisselgedrag gerelateerd aan hun tevredenheid? Welke factoren kunnen verschillen in wisselgedrag verklaren?

Individual differences in satisfaction with activity-based work environments

De tevredenheid van werknemers over activiteitgerelateerde werkomgevingen matcht vaak niet met de verwachtingen en varieert van persoon tot persoon. In deze studie worden verklaringen gevonden in uiteenlopende psychologische behoeften, functiekenmerken en demografische variabelen.

Organisatie- en mensgericht workplace management

Werkpatronen van kenniswerkers zijn structureel aan het veranderen. Dit heeft grote invloed op de vraag naar huisvesting en de taakuitoefening van workplace managers. Om werkomgevingen te creëren die zowel organisatiegericht als mensgericht zijn, is behalve kennis van gebouwen en organisaties ook inzicht nodig in de wensen en het gedrag van mensen.

Value adding management of buildings and facility services in four steps.

Dit artikel presenteert een nieuw Value Adding Management (VAM)-model dat als doel heeft besluitvormers te ondersteunen bij het identificeren van geschikte interventies in gebouwen, andere faciliteiten en diensten die waarde toevoegen aan de organisatie, om de implementatie ervan te beheren en om de output en resultaten te meten.

ABW case study GasTerra

Voor het boek Corporate Real Estate Asset Management (2nd edition) van Barry Haynes en Nick Nunnington maakte ik een case study van de activiteitgerelateerde werkomgeving van Gasterra in Groningen. Op basis van kwalitatief onderzoek en experience sampling data ontstond een rijk – en overall behoorlijk positief – beeld van het project, het gebruik en de beleving.

Differences in employee satisfaction in new versus traditional work environments

Deze paper beschrijft de resultaten van een onderzoek waarin Leesman data van 47.913 kantoorgebruikers zijn geanalyseerd, om inzicht te krijgen in ervaren verschillen tussen ‘moderne’ en ’traditionele’ kantooromgevingen. Voor beide kwamen zowel plussen als minnen naar voren.

Het nieuwe werken 2.0

Het Nieuwe Werken gaat momenteel een tweede fase in. Van een periode waarin de bricks en de bytes centraal stonden in het veranderingsproces, naar een periode waarin het veranderen van behaviour leidend is. Dit gaat gepaard met meer aandacht en ruimte voor individuele verschillen en het vraagt om innovatie op het snijvlak van HRM, ICT en FM. Wat betekent dit voor facility managers?

Whitepapers

Het inclusieve kantoor

Mensen zijn verschillend, ook in wat ze nodig hebben om hun werk goed te kunnen doen. Het belang van een inclusief kantoor neemt toe, maar is het wel realistisch, als je met zoveel verschillen rekening moet houden? Ik denk van wel. Maar het vraagt wel een andere benadering dan we gewend zijn, met als belangrijkste elementen: inzicht in behoeften, een passende werkplekmix, en een inclusieve werkcultuur.

De impact van een nieuwe werkomgeving bij Menzis

Een betere samenwerking, versterking van leefkracht en meer flexibiliteit. Dat moest bereikt worden met de nieuwe kantoorinrichting van zorgverzekeraar Menzis. De uitkomsten zijn niet alleen relevant voor Menzis, maar voor alle organisaties die hun werkomgeving doelgericht vernieuwen; vandaar deze whitepaper.

Concentratie in de moderne werkomgeving

In dit artikel gaan we na welke omgevingsfactoren en individuele factoren een rol spelen bij het faciliteren van concentratiewerk. Daarbij putten we uit wetenschappelijke literatuur en uit een eigen onderzoek gebaseerd op een vragenlijst die door 255 FM professionals werd ingevuld.

Het zit-sta-zit-sta-zit-sta bureau

Zit-sta bureaus werden lange tijd gezien als een hulpmiddel voor mensen met rugproblemen. Onderzoek en ervaring leert ons echter dat zit-sta bureaus evenzeer geschikt zijn voor mensen zonder rugklachten. Verhoogde productiviteit, meer beweging en meer energie zijn allemaal zaken die gelinkt worden aan zit-sta bureaus.

Blogs

Know thyself!

Deze blog gaat over het belang van zelfkenis in de context van plaats- en tijdonafhankelijk werken. Inzicht in individuele behoeften vormt  niet alleen de basis voor een passende werkomgeving, het draagt ook bij aan optimaal gebruik van diezelfde werkomgeving. Én aan een inclusieve werkcultuur. 

De BuCa van het PoCo kantoor

We kunnen inmiddels wel vaststellen dat het post-corona kantoor een aanzienlijk lagere gemiddelde benuttingsgraad kent dan het pre-corona kantoor, en dat dit zo zal blijven. Hoe erg is dat? De businesscase is niet verslechterd, maar kan – met een weloverwogen, waardengerichte benadering – vaak wél worden verbeterd.

Hybride werken gaat over mij én wij

Krijgt de einzelgänger te veel ruimte, ten koste van het teambelang? Dat beeld is me veel te somber, want gestoeld op een valse tegenstelling tussen individuele en groepsbelangen. Drijfveren en mogelijkheden blijken meestal goed verenigbaar. Het allerbelangrijkst is een sterke werkcultuur.

Kamerstress deel 2: Meten = delen

Tijdens de vervolgbijeenkomst bij Arkin zoomden we in op de inzet van technologie voor ruimtereservering en bezettingsmeting, als enabler voor stressloos en efficiënt kamergebruik. Het bleek geen panacee, wel een solide basis om samen stappen in de gewenste richting te zetten.

Kamerstress in de GGZ

De (poliklinische) werkomgeving in de GGZ lijkt op een standaard kantoor, maar er zijn belangrijke verschillen. Dat blijkt vooral wanneer je kamers gaat delen. Tijdens een geanimeerde bijeenkomst verkenden we oplossingen voor dit ‘wicked problem’.

Empty office

Het valt me op dat ‘terug naar kantoor’ in sommige organisaties een hot issue is, terwijl men in andere organisaties een ‘hybride balans’ vindt zonder er veel woorden aan vuil te maken. Hoe komt dat; wat is er loos bij de eerste categorie? Ik denk dat er vooral een psychologisch fenomeen speelt, dat we kennen uit de privésfeer.

Weg met de flexfactor!

De flexfactor is is zoiets als ‘appels gedeeld door peren’, waarbij allerlei soorten en maten van beide vruchten worden gebruikt. Met veel nattevingerwerk, miscommunicatie en misleidende benchmarks tot gevolg. Laten we er afscheid van nemen en een betere manier ontwikkelen om de capaciteit van een kantoor af te stemmen op de behoefte.

Het inclusieve kantoor

Inclusiviteit is een belangrijke nieuwe opgave voor ons vakgebied – en geen eenvoudige. Via deze
whitepaper deel ik graag mijn inzichten en ideeën. In de hoop dat we als workplace professionals de inclusiviteitshandschoen serieus gaan oppakken – concepten ontwikkelen, dingen uitproberen, en opgedane kennis met elkaar delen.

Wondering about workations

Nu steeds meer mensen op workation kunnen en mogen, lijkt me de belangrijkste vraag: in welke situaties en vormen zou je het (niet) moeten willen? Ik heb het antwoord niet, maar deel graag een paar reflecties en ervaringen.

Shared Decision Making

In de zorg richt ‘samen beslissen’ zich op keuzes uit behandelopties, rekening houdend met medisch-professionele overwegingen van de behandelaar én persoonlijke overwegingen van de cliënt c.q. patiënt. Volgens mij is deze benadering veel breder toepasbaar in de context van het hybride werken.

Hybride Werken en het gevaar van 'het'

Ik vind Hybride Werken een ongelukkige term omdat het de blik op de toekomst van werk vernauwt tot X % thuiswerken en 100-X % op kantoor. Terwijl er veel meer valt te kiezen en te integreren: naast thuis en kantoor ook allerlei third places; naast flexibiliteit in plaats ook in tijd; face-to-face, online en mixed presence interactie; synchrone en asynchrone samenwerking.

Corona als work blender

Dat de coronatijd een katalyserend effect heeft op de thuiswerk-trend, lijkt nu wel duidelijk. Workplace managers moeten succesvol inspelen op fundamenteel veranderende vraag. Wat betekent dit voor het managen van workplaces? Hier wordt in dit artikel antwoord op gegeven.

Van tijdelijk naar structureel anders werken

Het verbinden van nieuwe werkpatronen, toekomstvisie en integraal faciliteren vraagt om een stevige centrale regie. Hierbij zie ik de kracht van multidisciplinaire samenwerking, met inbreng vanuit staf en lijn. De urgentie om deze vraagstukken nu serieus op te pakken wordt breed gevoeld.

Moeten basiswerkplekken altijd open zijn?

Op 24 februari werd in De Monitor de kantoortuin aangewezen als een grote boosdoener bij ziekteverzuim. De komende periode geven experts van Smart WorkPlace een reactie. In de tweede aflevering Jan Gerard Hoendervanger van Healthy Workplace.

Drie misvattingen over het ABW-concept

Vermeende kenmerken bezorgen activity-based workplaces vaak ten onrechte een slechte naam. Daarom moeten deze misvattingen weg, zo stelt expert Jan Gerard Hoendervanger van Smart WorkPlace partner Healthy Workplace.

'Het nieuwe roken?!'

De vergelijking tussen zitten en roken heeft een inmiddels versleten slogan opgeleverd, maar gaat verder behoorlijk mank. Laten we de slogan omvormen tot een intrigerende vraag: Wat is het nieuwe roken? 

Een kantoor is geen vliegtuig

Kantoorwerkplekken vergelijken met de vliegtuigindustrie is een te simplistische vergelijking. Dat vindt expert Jan Gerard Hoendervanger van Smart WorkPlace partner Healthy Workplace.

Overig

De tuin waar niets bloeit

De kantoortuin. Volop creativiteit, communicatie en samenwerking, zoals de bedoeling was van de kantoortuin? Vergeet het maar. Het tijdperk van verplicht thuiswerken loopt op zijn eind en wie een kantoorbaan heeft, mag (of moet) straks weer aan de bak in de kantoortuin. Maar wie groeien en bloeien daar eigenlijk het best?

Waarom zijn bedrijven zo gek op kantoortuinen?

De bewijzen dat werknemers ongelukkig en gestrest worden in open kantoortuinen, stapelen zich op. Toch zie je ze nog overal. Waarom? Omdat kantoortuinen de kreten verbeelden die je terugvindt in managementspeechesen de strategische plannen van bedrijven,

Gemeentehuisvesting post-Corona

Huisvestingsorganisaties van gemeenten denken momenteel volop na over hoe het beschikbare vastgoed de komende jaren zo slim mogelijk kan worden ingezet om hybride werken te faciliteren. Echter, vanwege een aantal bijkomende (politieke) ambities is die puzzel vaak nog complexer dan bij ‘gewone’ organisaties.

Jan Gerard Hoendervanger promoveert op flexkantoor

Of je de opkomst van het flexkantoor moet vrezen of toejuichen, hangt af van je werk, je psychologische behoeften en je gedragspatronen, zo blijkt uit het promotieonderzoek van Jan Gerard Hoendervanger.

Werken we beter met een plantje of foto op ons bureau?

Daar lijkt het wel op, zegt organisatiepsycholoog Jan Gerard Hoendervanger. Hij haalt onderzoek aan van de Britse University of Exeter, waarbij proefpersonen tests deden in een kantoorruimte in het lab.

Iedereen een eigen kamer aan de rand van de kantoortuin

“Iedereen zou eigenlijk een eigen kamer moeten hebben aan de rand van de kantoortuin, waar alle collega’s zitten zodat je ze kunt zien”. Dat zegt Smart WorkPlace expert Jan Gerard Hoendervanger in Volkskrant Magazine.

Basisopleiding Workplace Management gaat van start!

Op 13 april begint de WorkPlace Academy met de basisopleiding workplace management. Hoofddocent Jan Gerard Hoendervanger: “De tijd is rijp voor een integrale benadering.”

Kom van die plek af! Over de kunst van flexibel werken

Op 8 april promoveerde Jan Gerard Hoendervanger op het flexkantoor. Het inspireerde Theo van der Voordt, net als Hoendervanger expert bij Smart WorkPlace, tot deze blog.

Welzijn in relatie tot de werkomgeving

Wat weten we over welzijn in relatie tot de werkomgeving? Daarover spreekt Jan Gerard Hoendervanger op 7 oktober tijdens het webinar ‘Is vastgoed de sleutel voor wellbeing?’.

Vragen over welzijn in relatie tot de werkomgeving

Op 7 oktober sprak Jan Gerard Hoendervanger over welzijn in relatie tot de werkomgeving tijdens het webinar ‘Is vastgoed de sleutel voor wellbeing?’. Hij kreeg naar aanleiding daarvan verschillende vragen.

MyWURspace: 'bezint eer ge begint'

De vaste werkplek loslaten valt niet mee, laat wetenschappelijk onderzoek zien. De behoefte aan privacy en sociale verbondenheid wordt vaak onderschat. Bezint eer ge begint, is de boodschap.

Goed en slecht nieuws over de flexplek

Het werken in een ‘activiteitgerelateerde’ werkomgeving is een prima concept,maar de uitvoering laat helaas vaak te wensen over. Dit blijkt uit twee wetenschappelijke studies die onlangs werden gepubliceerd.

Open inrichting

Je schuift er aan waar je wilt en je kunt snel contact leggen met je collega’s, is het idee. Met zijn allen werken in grote kantoortuinen is onmiskenbaar een trend. Maar je kunt hoorndol worden in zo’n omgeving. Hier vind je een tweedelig artikel van de Volkskrant over de open inrichting en kantoortuinen.

Advies: Kantoortuin met communicatieruimtes in plaats van stilteruimtes

Jan Gerard Hoendervanger doet onderzoek naar de psychologische aspecten van activiteitgerelateerde werkomgevingen. Hij zou graag zien dat werkruimtes worden aangepast. Het werk waarbij je geconcentreerd moet zijn, komt namelijk nogal in het gedrang in de huidige kantoorgebouwen.

Hoe vaak wisselen medewerkers eigenlijk van (flex)plek?

De open kantoortuin staat de laatste tijd flink onder druk. Maar als je daarnaast ook stilteruimtes aanbiedt, kom je toch tegemoet aan de wens van medewerkers om zich terug te kunnen trekken voor concentratiewerk? Zo simpel is het niet, blijkt uit onderzoek. 

Succesfactoren voor een activiteitgerelateerde werkomgeving

Een combinatie van een rustige thuisbasis, uitnodigende centrale ontmoetingsruimten, stilteplekken voor concentratie en een aantal gesloten overlegruimten zijn volgens recent onderzoek de primaire succesfactoren voor activiteit gerelateerd werken (ABW).

10 Vragen aan... Jan Gerard Hoendervanger

In ’10 vragen aan Jan Gerard Hoendervanger’ komen vragen aan bod als ‘Wat zijn de elementen van het succesvol implementeren van een verandering binnen de werkomgeving?’, ‘Wat is jouw visie op Activiteit Gerelateerd Werken?’ en ‘Welke trends en technologieën zijn de komende jaren van invloed op werk?’.